Karrel Frederick Holle sareng Moehammad Moesa

Karel Frederik Holle

Abad ka 19 dianggap jaman kajayaan kabupaten Garut, malahan jadi daerah pangmajuna jeung pangmakmurna sa-Tatar Priangan. Kamajuan Garut teu leupas tina jasa dwi tungal KF Holle jeung Moehammad Moesa (Hoofdpanghulu Garut) nu naratas modernisasi urang Garut dina widang tatanen; ingon-ingon; jeung atikan nu mampu ngaronjatkeun karaharjaan kaum pribumi. KF Holle lian ti ngokolakeun perkebunan enteh Waspada di Cikajang, oge mere conto anu hade keur kamajuan masarakat. Tug ka kiwari, suuk Holle masih keneh dipelak ku masarakat di kacamatan Cikajang; Cisurupan; jeung Cilawu.

Ku urang Garut KF Holle disebut Tuan Hola, lahir di Amsterdam taun 1829. Kulawarga Holle taun 1845 pindah ka pulo Jawa, bapana digawe di perkebunan Bolang. Ngan teu lila kulawargana maraot di perkebunan, Holle dititipkeun ka Gubernur Jenderal Hindia Belanda nu ngantor di Istana Bogor. Nepi ka umur 18 taun dididik didinya, tuluy jadi sekretaris di kantor pamarentah. Sabada dibere modal ku dulurna, Holle muka perkebunan enteh Waspada di Cikajang. Lain ukur dipelakan enteh, tapi oge dipake percobaan ngabudidayakeun tutuwuhan jeung sasatoan. Ti barang datang oge Holle tepung jeung terus nyobat jeung Moehammad Moesa kepala panghulu di kabupaten Garut. Pikeun ngamajukeun bangsa pribumi, Holle usaha :

1.    Naratas muka sakola Eropa (Bizondere Europeesche School) jeung sakola Guru di Bandung.

2.    Nerbitkeun majalah Mitra Noe Tani jeung brosur dina basa Sunda taun 1866, sanajan majalah pertanian tapi eusina ngamuat oge puisi jeung dongeng atawa carita babad keur ngaronjatkeun minat baca masarakat.

3.    Nerbitkeun buku Tjarita Koera-koera djeung Monjet (1851)

4.    Meunang tugas ti pamarentah Hindia Belanda pikeun nyusun buku bacaan jeung palajaran basa Sunda. Pikeun proyek ieu, Holle dibantu ku Moehammad Moesa; Adi Widjaja (Patih Limbangan); jeung Brata Widjaja (manten Patih Galuh, kabupaten Sukapura). Buku-buku nu diterbitkeun tina ieu proyek :

a.       Katrangan tina Perkawis Mijara Laoek Tjai (Moehammad Oemar);

b.      Wawatjan Djaka Miskin (Wira Tanu Baija);

c.       Wawatjan Woelang Poetra (Adi Widjaja);

d.      Wawatjan Woelang Krama (Moehammad Moesa);

e.       Wawatjan Radja Darma (Danoe Koesoema)

Monumen K.F. Holle di alun-alun Garut Taun 1901

Holle kungsi ditawaran jeneng Residen Priangan, tapi ditolak. Tapi waktu ditawaran jadi penasehat pamarentah Hindia Belanda urusan Masyarakat Pribumi, Holle narima.

Taun 1885, nampa panghargaan bintang jasa Offeecerkruis van de Oranje Nassau. Tilar dunya 3 Mei 1896 di Tanah Abang Jakarta.

Pikeun pangeling-eling jasana, tgl 29 Oktober 1989 di buruan Kantor Karesidenan Priangan (alun-alun Garut) dibangun monumen KF Holle (ancur ku tentara Jepang). Di kampung Barukai kacamatan Cigedug, aya prasasti anu make aksara Sunda meunang Holle minangka ucapan selamat datang keur van Der Toek anu datang ka Garut.

Mugia aya manfaatna.